Paleciak ręczny - gdzie i kiedy zastąpi wózki widłowe z napędem?

Większość przedsiębiorców zna możliwości wydajnych i uniwersalnych wózków widłowych. Duży udźwig, efektywny a przy tym ekonomiczny napęd oraz duża wysokość unoszenia - to tylko niektóre z zalet widlaków. Jednak, co w przypadku, gdy w magazynie czy firmie potrzebny jest mały, poręczny sprzęt? Może warto wtedy pomyśleć o zakupie paleciaka ręcznego?


W poniższym artykule zaprezentujemy nieco bliżej charakterystykę wózków paletowych ręcznych, a także porównamy je z innego typu urządzeniami unoszącymi z napędem, tak aby znaleźć odpowiedź na pytanie - czy obecnie wózki z napędem można jeszcze zastąpić pojazdami ręcznymi.

Krótka historia paleciaków

Za datę wyprodukowania pierwszego paleciaka ręcznego przyjmuje się rok 1947. Na rynek został wydany przez BT Industries, założoną rok wcześniej w Szwecji. Choć oczywiście prace nad użytecznymi pojazdami tego typu trwały właściwie od początku wieku - zarówno w Ameryce, jak w Europie, gdzie przerywane były kolejnymi wojnami.

Już w 1917 roku powstał Tructractor - czyli pierwowzór obecnych wózków widłowych, w latach 30-tych wprowadzono standardy i normy co do palet, natomiast pomiędzy tymi dwoma wydarzeniami - w 1923 roku po raz pierwszy przedstawiono i wykorzystano widły do wózków widłowych oraz wysoki maszt do wózka. Wydarzenia te zrewolucjonizowały sposób transportowania ładunków, dając początek wózkom jezdniowym podnośnikowym jakie znamy dziś.

Wróćmy jednak do historii ręcznych paleciaków. Jak zaznaczyliśmy, na rynek wprowadziła je firma BT Industries. Dokładnie ta sama, która w 2000 roku stała się częścią korporacji Toyota. Natomiast w 2006 roku BT Industries oraz Toyota Forklifts zostały połączone w Toyota Material Handling Group.

Klasyfikacja


Pomimo iż, zarówno paleciaki ręczne, jak i wózki paletowe elektryczne często bywają określane wózkami widłowymi. Jednak prawda jest taka, że niewiele mają z nimi wspólnego. Głównie przez to, że paleciaków ręcznych nawet nie zalicza się do wózków jezdniowych podnośnikowych (przez brak napędu), a tym samym nie należą do pojazdów klasyfikowanych jako urządzenia transportu bliskiego. Przez co pojazdy te nie podlegają pod nadzór Urzędu Dozoru Technicznego.

Jako, że paleciaki nie należą do urządzeń UDT do ich obsługi nie są wymagane żadnego typu uprawnienia na wózki widłowe. Zatem osoby pracujące na tego typu urządzeniach, nie muszą przystępować ani do kursu ani do egzaminu. Wystarczy, że zapoznają się z instrukcją prowadzenia urządzenia oraz zasadami BHP.
W efekcie oznacza to, że przeciętny paleciak ręczny podlega nieco innym przepisom prawnym niż tradycyjne wielogabarytowe widlaki. A właściciele paleciaków bez napędu nie muszą martwić się o tyle obowiązków, co właściciele pojazdów jezdniowych podnośnikowych. Więcej o tym, jak obsługiwać paleciaka, kto może to robić oraz jakich formalności powinien dopilnować każdy posiadacz wózków paletowych, dowiecie się w dalszej części artykułu.

Charakterystyka paleciaków ręcznych

charakterystyka paleciaków ręcznych

Najbardziej charakterystyczną cechą ręcznych paleciaków jest brak jakiegokolwiek źródła napędu (czy to akumulatora, czy silnika, czy nawet butle gazowej). Źródłem energii, napędzającym wózek do przemieszczania się czy podnoszenia wideł (także wraz z ładunkiem) jest tylko i wyłącznie człowiek - czyli siła jego mięśni. Zatem, w przypadku tego typu urządzeń, określenie "praca fizyczna" w pełni oddaje charakter czynności i operacji wykonywanych na wózkach paletowych.

Sama konstrukcja paleciaków jest zwarta i niewielka. A ich budowa i wykorzystane do niej elementy - znacząco uproszczone. Paleciaki ręczne składają się z:

  • ramy - metalowej, solidnej, odpornej na odkształcenia;
  • dyszla - którym prowadzi oraz steruje się wózkiem; w jego przypadku istotny jest kąt obracania;
  • pompy hydraulicznej - która ułatwia unoszenie palet z ładunkami oraz ich opuszczanie; w zależności od typu, istotnie może wpływać na komfort oraz wydajność pracy;
  • kół sterujących - to te, które umieszczone są przy dyszlu i nadają kierunek prowadzonemu wózkowi;
  • rolek prowadzonych - pomagających w przewożeniu ładunków, zamontowanych na tyle urządzenia.

Ostatnio, coraz częściej paleciaki ręczne są dodatkowo wyposażane w hamulec ręczny, który pomaga bezpiecznie zatrzymać wózek w jednym miejscu, bez konieczności użycia siły fizycznej i podtrzymywania urządzenia.

Możliwości

Paleciaki ręczne dysponują niewielką maksymalną wysokością unoszenia - zaledwie do 20-30 cm. Ich głównym zadaniem i przeznaczeniem nie jest składowanie ładunków na regałach czy półkach, a wysokość unoszenia ładunków na tym poziomie ma jedynie zapewnić możliwość podniesienia palety oraz bezpiecznego jej przetransportowania.

Warto zaznaczyć, iż paleciaki ręczne nie są przystosowane do pokonywania przeszkód - nie radzą sobie ani z pokonywaniem progów, ani ze wzniesieniami. Wózki paletowe bez napędu powinny poruszać się:

  • po równych, utwardzonych nawierzchniach;
  • po płaskim terenie;
  • zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń.

Czy paleciaki ręczne mogą pokonywać dłuższe trasy? Oczywiście, że tak - sprawdzą się zarówno w transporcie magazynowym, jak i przymagazynowym - należy jednak pamiętać, iż każdorazowo do przewożenia palet (czy też innego formatu ładunków) konieczne jest użycie siły fizycznej. Wiele zależy zatem od tężyzny fizycznej osoby obsługującej wózek.

Jeśli chodzi o udźwig paleciaków ręcznych. Trudno porównywać go z możliwościami jakie prezentują wózki jezdniowe podnośnikowe. Udźwig, jaki charakteryzuje paleciaki ręczne wynosi do maksymalnie 3 ton, przy czym w większości modeli jest to około 1-2 tony. Wszystko zależy od rodzaju i modelu urządzenia.

Rodzaje paleciaków prowadzonych

Nawet wśród ręcznie prowadzonych wózków paletowych wymienić można kilka ich typów, które różnią się między sobą możliwościami oraz zastosowaniem. Na rynku znaleźć można:

  • tradycyjne, uniwersalne prowadzone paleciaki, których budowa została już przedstawiona powyżej;
  • wózki paletowe ręczne z masztem - które zapewniają większą maksymalną wysokość unoszenia - około 1150-1200 mm, bywają całkowicie pozbawione napędu lub z napędem półelektrycznym - wykorzystywanym tylko do unoszenia ładunków na większe wysokości;
  • paleciaki nożycowe - stanowią hybrydę wózków paletowych ręcznych oraz stołów roboczych; mogą służyć zarówno jako urządzenia transportujące ładunki, jak i stabilne stoły stanowiskowe.

Ponadto, paleciaki ręczne mogą występować także w wersji np. z wbudowaną wagą, która jest bardzo pomocna podczas kontrolowania przyjmowanych oraz wydawanych zamówień, czy także ich kompletowania. Tego typu urządzenia dobrze sprawdzają się w specjalistycznych środowiskach.

Obsługa wózków paletowych ręcznych

Obsługa prowadzonych paleciaków jest łatwa i nie nastręcza zbyt wielu problemów. Głównie z uwagi na fakt, iż samo działanie tego typu urządzeń jest bardzo proste i nieskomplikowane. Paleciaki posiadają 3 główne funkcje, do których należą:

  • jazda;
  • unoszenie wideł;
  • opuszczanie wideł.

Czynności te oraz operowanie nimi sterowane są za pomocą umieszczenia dyszla wózka w konkretnym położeniu. Jak wygląda operowanie paleciakiem w praktyce?

  • w trakcie jazdy - dyszel wózka powinien pozostawać w neutralnym położeniu;
  • aby zacząć podnosić ładunek, dyszel wózka powinien zostać przechylony do przodu, a operator urządzenia musi wahadłowo poruszać dźwignią (wykonywać ruchy "pompujące");
  • natomiast w celu opuszczenia wideł z ładunkiem dyszel należy skierować w dół.

Prowadzenie oraz obsługa paleciaka ręcznego są bardzo proste i większość pracowników wykorzystujących tego typu urządzenia, radzi sobie z obsługą po wykonaniu zaledwie kilku prób.

Zastosowanie


Jak wiadomo, paleciaki przeznaczone są do przewożenia ładunków na mniejsze i większe odległości przy wykorzystaniu siły fizycznej osoby obsługującej wózek, w celu wprawienia go w ruch. Gdzie używa się tego typu sprzętów?

  • w marketach, hipermarketach;
  • w hurtowniach;
  • w mniejszych magazynach (a czasem także i w większych - do prac pomocniczych, czy porządkowych);
  • na placach składowych (np. składach materiałów budowlanych itp.).

Choć paleciaki nie poradzą sobie z rozmieszczaniem towarów na wysokich regałach, to wciąż odgrywają znaczącą rolę w transportowaniu ładunków.

zastosowanie paleciaków ręcznych

Z powodzeniem bywają także wykorzystywane np. w trakcie rozładunku i załadunku ciężarówek, gdy ich niewielkie rozmiary i waga pozwalają im wjechać z towarem na powierzchnię naczepy.

Czy paleciaki ręczne mogą być lepsze od elektrycznych?

Zadając sobie pytanie, czy paleciaki ręczne mogą konkurować jeszcze z wózkami paletowymi elektrycznymi, warto podsumować wszystkie zalety tych pierwszych. Jak można zauważyć do głównych zalet paleciaków ręcznych należy:

  • łatwa obsługa;
  • niewielkie rozmiary;
  • prosta budowa ( mało elementów, które mogą ulegać popsuciu, wymagać naprawy czy wymiany);
  • bardzo niskie koszty eksploatacji oraz utrzymania (brak napędu to brak kosztów);
  • brak konieczności rejestracji urządzenia ( dużo mniejsza liczba formalności towarzyszących zakupowi paleciaka ręcznego);
  • brak konieczności posiadania ukończonego szkolenia na wózki widłowe przez osobę operującą wózkiem ręcznym (oczywiście, dotyczy to również braku konieczności zdawania egzaminu państwowego);
  • a w końcu - niska cena zakupu sprzętu.


Kiedy i gdzie paleciak ręczny sprawdzi się lepiej niż wózek paletowy z napędem elektrycznym?

Być może trudno sobie wyobrazić w jaki sposób niewielki paleciak ręczny miałby zastąpić solidny i znacznie większy wózek widłowy spalinowy czy (tym bardziej) terenowy. Jednak, warto zauważyć, iż nie każda sytuacja wymaga użycia ciężkiego sprzętu! Jak widać powyżej, przy wielu czynnościach znacznie bardziej przydatny będzie niewielki paleciak (np. do rozładunku palet z ciężarówki, czy do rozwożenia towarów w markecie) niż wielkogabarytowy wózek widłowy.

Ponadto, wielu przedsiębiorców wybiera paleciaki ręczne z uwagi na mniejszą ilość formalności, które należy dopełnić po ich zakupie oraz brak konieczności zdobywania specjalistycznych uprawnień przez osoby oddelegowane do ich obsługi. Nie można tego uniknąć w przypadku wózków jezdniowych podnośnikowych, gdyż brak rejestracji urządzenia czy uprawnień operatora pojazdu naraża przedsiębiorstwo na karę w trakcie kontroli.

Atutem, który również działa na korzyść i przemawia za zakupem paleciaka ręcznego jest także jego niska cena. Paleciak ręczny to wydatek rzędu od około 1 500 - 2 000 zł wzwyż (oczywiście droższe są paleciaki z masztem, czy choćby z wagą), jednak to i tak wciąż niewiele w porównaniu z kosztem zakupu wózków czołowych (od 70 000 zł wzwyż), wysokiego składowania (od 120 000 wzwyż) czy terenowych (od 150 000 zł). Nie każdego przedsiębiorcę stać na tego typu wydatek. Zatem jeśli do transportowania ładunków wystarczy w firmie mniejszy (i znacznie tańszy sprzęt) - wiele osób decyduje się skorzystać z takiej opcji.

Podsumowanie

podsumowanie - paleciak ręczny


Paleciak ręczny, choć wygląda niepozornie to bardzo powszechnie i chętnie wykorzystywane urządzenie. Dzięki wysokiej jakości, solidnemu wykonaniu transportuje ładunki na mniejsze i większe odległości. Pomimo, iż wózek paletowy ręczny pozbawiony jest napędu, wybrane modele radzą sobie z unoszeniem ładunków na wysokość do około 1,2 metra, co jest wystarczające dla uniesienia, przewiezienia i bezpiecznego rozmieszczenia palet. Atutem tych niewielkich sprzętów jest ich bardzo niska, konkurencyjna cena.
Pomimo, iż paleciaki ręczne nie są przystosowane do składowania wysokiego czy prac w terenie, to z pewnością na długo jeszcze pozostaną jednymi z najczęściej wybieranych urządzeń w procesie przewożenia ładunków do 2-3 ton.