Palety wykorzystywane są w transporcie jako sztywne podłoża umożliwiające przewożenie niewielkich ładunków skumulowanych w większych partiach. Zaprojektowano je w taki sposób, aby z łatwością mogły być obsługiwane przez każdego typu wózki jezdniowe unoszące. Jednak palety mogą różnić się między sobą. Zanim podejmiesz decyzję o zakupie, poznaj najważniejsze rodzaje palet!
W poprzednim artykule przyglądaliśmy się bliżej regałom magazynowym ( zobacz -> Wszystko, co warto wiedzieć o regałach magazynowych). Tym razem omówimy inne bardzo istotne elementy, bez których nie wyobrażamy sobie procesu magazynowania, czyli - rodzaje palet.
W artykule zaprezentujemy:
- kiedy powstały pierwsze palety;
- przepisy dotyczące palet dopuszczanych na polski i europejski rynek;
- jak odróżnić licencjonowane palety od tych wprowadzanych na rynek nielegalnie;
- jakie są najbardziej popularne wymiary i rodzaje palet;
- jak prawidłowo i bezpiecznie transportować palety.
Kiedy powstały pierwsze palety?
Pierwsza europaleta (czyli obecnie najbardziej popularny w Europie rodzaj palety) powstała w 1950 roku za sprawą szwedzkiego koncernu BT Industries. Była to ta sama firma, która 3 lata wcześniej na rynek wypuściła pierwszy wózek paletowy. A od 2000 roku BT Industries stało się częścią korporacji Toyota.
Wcześniej do transportu licznych, ale niewielkich ładunków używano jednorazowych drewnianych lub metalowych płaskich płyt, które jednak były trudno w obsłudze i łatwo ulegały zniszczeniu. Co nie było ani praktyczne, ani tym bardziej ekonomiczne.
Wprowadzone na rynek w latach 50-tych europalety szybko zyskały na popularności. Dzięki ich charakterystycznej budowie, obsługa towarów stała się szybsza i łatwiejsza. Dobra jakość europalet zapewniała im długą żywotność, co stanowiło realne oszczędności dla firm, które mogły wykorzystywać ten rodzaj palet wielokrotnie.
W 1961 roku przedstawiciele Międzynarodowego Związku Kolei (organizacji w skład, której wchodzili przedsiębiorcy z różnych krajów zajmujący się transportem kolejowym) postanowili ujednolicić i zestandaryzować wymiary europalet, tak aby proces dostarczania materiału odbywał się jeszcze sprawniej.
Wymiary przyjęte jako ogólne wytyczne przy produkcji europalet jakie przyjęto w 1961 roku to 120 cm x 80 cm przy wysokości 14,4cm. Rodzaj palet o tej budowie funkcjonuje na rynku po dziś dzień i jest oznaczany skrótem “EUR” (stąd nazwa - europaleta).
Ponadto na rynku dostępne są także inne rodzaje palet, które zaprezentujemy w dalszej części artykułu.
Przepisy dotyczące palet dopuszczonych do obrotu
W celu zapewnienia produktów, które są wykonane starannie i z dobrej jakości materiałów, w 1991 roku powstała organizacja EPAL. Jej zadaniem było (i jest aż do dziś) przestrzeganie norm jakości.
Każda paleta, aby otrzymać licencję musi uzyskać pozytywną opinię i zostać zatwierdzona przez Polski Komitet Narodowy EPAL. Wytyczne co do palet EPAL są bardzo restrykcyjne. Określają m.in:
- rodzaj drewna z jakiego może być wyprodukowana paleta;
- ilość użytych w konstrukcji gwoździ;
- ilość desek i wsporników dla konkretnych modeli palet;
- oznakowanie (znak EPAL musi znajdować się w lewym górnym rogu, a EUR w prawym górnym roku).
Np. wspomniana już najbardziej popularna europaleta o wymiarach 120 x 80cm powinna być wykonana z desek, posiadać trzy płozy z litego drewna a jej wsporniki mogą być wykonane z drewna rozdrobnionego.
W dokumentach spedycyjnych i magazynowych europalety określa się jako EUP.
Dzięki czytelnemu i jasnemu oznakowaniu licencjonowane palety można odróżnić od tych, które znalazły się na rynku nielegalnie i nie spełniają norm.
Najbardziej popularne rodzaje palet
Poza standardowymi drewnianymi europaletami o wymiarach 120 x 80cm, na rynku dostępne są jeszcze inne rodzaje palet. Wszystko po to, aby jak najlepiej dostosować ich typ do charakteru transportowanych ładunków oraz urządzeń, które je obsługują. Palety mogą różnić się między sobą nie tylko wymiarami ale i materiałem, z którego zostały wykonane.
Rodzaje palet ze względu na wymiary
Jeśli chodzi o tradycyjne drewniane palety wyróżnia się ich 4 najpopularniejsze rodzaje, którymi są: EUR 1, EUR 2, EUR 3 i EUR 6. Palety te posiadają różne wymiary:
- EUR 1 - 80 x 120 cm
- EUR 2 - 120 x 100 cm (nazywana inaczej “angielką” lub paletą przemysłową)
- EUR 3 - 100 x 120 cm
- EUR 6 - 80 x 60 cm (określana także jako “półpaleta”).
Istnieje także kilka różnych typów palet CP - czyli specjalnego przeznaczenia do przemysłu chemicznego, które także mają precyzyjnie określone wymiary oraz wagę:
- CP1 - 100 x 120 x 13,8 cm; waga: 23 kg;
- CP2 - 80 x 120 x 14,1 cm; waga:: 17,5 kg;
- CP3 - 114 x 114 x 13,8 cm; waga: 23,5 kg;
- CP4 - 110 x 130 x 13,8 cm; waga: 23,5 kg;
- CP5 - 76 x 114 x 13,8 cm; waga: 16,5 kg;
- CP6 - 100 x 120 x 15,6 cm; waga: 23,5 kg;
- CP7 - 110 x 130 x 15,6 cm; waga: 23,5 kg;
- CP8 - 114 x 114 x 15,6 cm; waga: 24 kg;
- CP9 - 114 x 114 x 15,6 cm; waga: 25 kg.
Wszystkie palety przemysłowe muszą być ponadto zgodne z normą ISO.
Rodzaje palet ze względu na budowę
Do materiałów, z których najczęściej są produkowane palety zalicza się: drewno, plastik oraz metal. Budowa palety ma bezpośredni wpływ na możliwości jej wykorzystania, utrzymanie oraz żywotność.
Palety drewniane
To najbardziej popularny i najczęściej wykorzystywany rodzaj palet. Są uniwersalne, a ich cena jest stosunkowo niska w porównaniu do innych palet. Wyróżnić można:
- palety otwarte - czterowejściowe, blokowe;
- palety zamknięte - czterowejściowe, blokowe;
- palety Stringer - czterowejściowe, zamknięte od dołu;
- palety Bearer - dwuwejściowe, blokowe.
Palety plastikowe
Wykorzystuje się je głównie w branży spożywczej, ponieważ charakteryzują się tym, iż łatwo zachować ich czystość. Są lżejsze, ale jednocześnie bardziej podatne na uszkodzenia i odkształcenia niż palety wytwarzane z drewna.
Palety plastikowe mogą być eksportowane i przeznaczone do wysokiego składowania.
Palety metalowe
Jest to najbardziej wytrzymały i solidny rodzaj palet. Jednak z uwagi na dużą wagę własną nie są często wykorzystywane. Używa się ich przede wszystkim do transportowania elementów oraz podzespołów w branży motoryzacyjnej oraz w przemyśle hutnicznym.
Urządzenia do przewozu palet
Palety są uniwersalnymi i wygodnymi w transporcie konstrukcjami. Dzięki zestandaryzowanym wymiarom mogą być obsługiwane przez praktycznie wszystkie urządzenia jezdniowe unoszące. W tym przez:
- czołowe wózki widłowe elektryczne oraz spalinowe;
- wózki widłowe wysokiego składowania;
- wózki paletowe elektryczne oraz ręczne;
- a także wózki teleskopowe wyposażone w widły.
Warto jednak pamiętać o tym, że wózki nie powinny być przeciążane, a ich stan techniczny oraz stan wideł powinny być regularnie kontrolowane.
Jak prawidłowo i bezpiecznie transportować palety
W przypadku transportowania na palecie ładunków różnego typu (różnej wielkości i gabarytów) bardzo istotne jest ich prawidłowe zabezpieczenie przed upadkiem lub zsunięciem. W tym celu zwykle stosuje się mocowania ładunków, w postaci np.:
- odciągów;
- zabezpieczenia folią rozciągliwą;
- zabezpieczenia folią.
Wykorzystanie tego typu mocowań pozwala na bezpieczny transport wielu różnorodnych ładunków jednocześnie i bywa często wykorzystywane np. w branży spożywczej oraz przemysłowej.
Podsumowanie
Przy wyborze odpowiedniego rodzaju palet bardzo ważne jest, aby były one dostosowane do typu transportowanych ładunków (pod względem materiału z jakiego są wykonane oraz rozmiarów). Ponadto bardzo istotne jest, aby spełniały normy i były konstrukcjami oficjalnie dopuszczonymi do użytku.
W przypadku zniszczenia palety, należy wymienić ją na nową, co zapewni bezpieczeństwo transportowanych ładunków w trakcie całego przebiegu procesu magazynowania.
Chcesz wiedzieć więcej o magazynowaniu? Zapraszamy do artykułu: “Magazynowanie towarów w pigułce - najważniejsze zasady i dobre rady”.